آیین نامه اجرایی قانون نحوه تشکیل و فعالیت تشکل‌های صنفی- تخصصی
تصویب‌نامه شماره ۲۰۱۵۴۶/ت۶۱۴۲۲هـ مورخ ۱۴۰۲/۱۱/۳ هیئت وزیران
وزارت کشور- وزارت صنعت، معدن و تجارت- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
وزارت جهاد کشاورزی- وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی وزارت دادگستری- وزارت ورزش و جوانان- وزارت اطلاعات- وزارت امورخارجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
سازمان برنامه و بودجه کشور
هیئت وزیران در جلسه ۱۴۰۲/۱۰/۲۴ به پیشنهاد شماره ۵۹۰۲۲ مورخ ۱۴۰۲/۳/۲۸ وزارت کشور و به استناد ماده (۲۱) قانون نحوه تشکیل و فعالیت تشکل‌های صنفی و تخصصی مصوب ۱۴۰۱، آیین‌نامه اجرایی قانون مذکور را به شرح زیر تصویب کرد:
آیین نامه اجرایی قانون نحوه تشکیل و فعالیت تشکل‌های صنفی- تخصصی
فصل اول: تعاریف
ماده ۱- در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف- قانون: قانون نحوه تشکیل و فعالیت تشکل‌های صنفی- تخصصی مصوب ۱۴۰۱.
ب- تشکل: تشکیلاتی که به وسیله دارندگان کسب یا پیشه یا حرفه یا تخصص یا مهارت معین تشکیل شده و اهداف، برنامه‌ها و اقدامات آن به صورت غیرسیاسی، غیردولتی، غیرتجاری، غیرانتفاعی و داوطلبانه در جهت منافع خاص مربوط به آن صنف بوده و مطابق اساسنامه مصوب خود و در سطح ملی یا استانی تحت عناوینی همچون «جمعیت»، «انجمن»، «جامعه»، «مجمع»، «خانه» و «کانون» فعالیت می‌کند.
ج- ارکان تشکل: اشخاصی که مسؤولیت تشکیل، اداره و فعالیت تشکل را مطابق اساسنامه تشکل بر عهده دارند، از قبیل هیئت مؤسس، مجمع عمومی، هیئت مدیره، مدیرعامل، بازرسان و یا سایر عناوین مشابه.
د- هیئت مؤسس: اشخاص حقیقی که امور مربوط به تأسیس تشکل و وظایف مرتبط با آن را پیگیری و برای دریافت مجوز اولیه تأسیس و پروانه فعالیت، اقدام می‌نمایند.
هـ- مجمع عمومی: بالاترین رکن تشکل است که مطابق اساسنامه با اجتماع اعضا تشکیل می‌گردد.و- هیئت مدیره: متشکل از منتخبان مجمع عمومی است که مطابق اساسنامه، مسؤولیت تحقق اهداف تشکل را بر عهده دارد.
و- هیئت مدیره: متشکل از منتخبان مجمع عمومی است که مطابق اساسنامه، مسؤولیت تحقق اهداف تشکل را بر عهده دارد.
ز- مدیرعامل: عالی‌ترین مقام اجرایی تشکل است که مطابق اساسنامه تشکل از سوی هیئت مدیره و یا مجمع عمومی انتخاب و مسؤولیت اجرای وظایف تشکل را بر عهده دارد.
ح- بازرسان: اشخاصی که برای نظارت بر عملکرد ارکان تشکل از سوی مجمع عمومی انتخاب می‌شوند.
ط- اساسنامه: سند مصوب مجمع عمومی است که متضمن ساختار، تشکیلات، ارکان و حدود وظایف و اختیارات، نحوه تعیین و تغییر اعضای ارکان، عضویت در تشکل، شرایط تغییر و اصلاح اساسنامه، مبنای اعتبار اسناد اداری و مالی، تعیین منابع مالی، نحوه انحلال و سایر موارد مربوط به تشکل مصرح در این قانون در چهارچوب قوانین و مقررات و موازین شرعی می‌باشد.
ی- مجوز اولیه: مجوز موقتی است که جهت تحصیل شرایط لازم برای صدور پروانه فعالیت تشکل، توسط کارگروه صادر می‌شود.
ک- پروانه فعالیت: مجوزی است که به تشکل اجازه داده می‌شود تا مطابق اساسنامه و در چهارچوب قوانین و مقررات نظام جمهوری اسلامی ایران فعالیت کند.
ل- تشکل ملی: تشکلی حداقل (۵۰۰) نفره است که حداقل در یک دوم کل استان‌های کشور شعبه یا نمایندگی داشته و اعضای آن نیز از همان استان‌ها باشند.
م- تشکل استانی: تشکلی است که شعب یا نمایندگی آن محدود به یک استان بوده و اعضای آن صرفاً از همان استان باشند.
ن- عضو تشکل: داوطلب واجد شرایطی که مراحل عضویت را گذرانده و با پذیرش اساسنامه، دارای تعهدات و حقوق مندرج در آن است.
ماده ۲- اهداف، برنامه‌ها و اقدامات تشکل به صورت غیرسیاسی، غیردولتی، غیرتجاری، غیرانتفاعی و داوطلبانه است.
تبصره ۱- منظور از غیردولتی، عدم وابستگی به دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری، عدم دخالت دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری در تأسیس، اداره و استمرار و همچنین عدم فعالیت مقامات و مسئولان و کارکنان دولتی و نهادهای حاکمیتی، به عنوان مؤسس، عضو هیئت مدیره و مدیرعامل است.
تبصره ۲- غیرسیاسی به این معناست که اهداف، فعالیت و اقدامات تشکل خارج از اهداف و صلاحیت‌های مقرر برای احزاب (موضوع قانون نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی مصوب ۱۳۹۴) می‌باشد. هرگونه بهره‌برداری از امکانات، جایگاه و اعتبار تشکل برای فعالیت‌های سیاسی ممنوع است.
تبصره ۳- غیرتجاری و غیرانتفاعی به این معناست که هدف از تأسیس تشکل و برنامه‌ها و اقدامات آن، فعالیت‌های مستقیم یا غیرمستقیم اقتصادی، تجاری و انتفاعی به منظور کسب و تقسیم سود و منافع آن بین اعضا، مؤسسان، مدیران و کارکنان نمی‌باشد.
تبصره ۴- فعالیت داوطلبانه به این معناست که مشارکت افراد در تأسیس و اداره تشکل اختیاری و بدون دریافت دستمزد می‌باشد.
فصل دوم: ضوابط تشکیل و فعالیت
ماده ۳- زیرسامانه تشکل‌های صنفی- تخصصی از محل اعتبارات مصوب مربوط و امکانات موجود ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه توسط دبیرخانه کارگروه کشوری، ذیل پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت کشور ایجاد می‌شود و تمامی فرایندهای ثبت تقاضا، ارائه و تکمیل مدارک و گزارش از سوی تشکل‌ها و نیز ابلاغ تصمیمات کارگروه‌های کشوری و استانی از طریق این سامانه انجام می‌شود.
ماده ۴- به منظور صدور مجوز اولیه، پروانه فعالیت و نظارت بر فعالیت تشکل‌های ملی و استانی به ترتیب کارگروه تشکل‌های صنفی- تخصصی در سطح کشور و استان تحت عناوین «کارگروه کشوری» و «کارگروه استانی»، مرکب از اعضای ذیل تشکیل می‌شوند:
الف- کارگروه کشوری:
۱- معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور (دبیر).
۲- نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت به انتخاب وزیر.
۳- نماینده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به انتخاب وزیر.
۴- نماینده وزارت جهاد کشاورزی به انتخاب وزیر.
۵- نماینده وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به انتخاب وزیر.
۶- نماینده وزارت ورزش و جوانان به انتخاب وزیر.
۷- نماینده قوه قضائیه به انتخاب رئیس قوه قضائیه (بدون حق رأی).
۸- نماینده فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران به انتخاب فرماندهی کل (بدون حق رأی).
۹- نماینده سازمان بسیج مستضعفین به انتخاب رئیس (بدون حق رأی).
۱۰- نماینده دستگاه یا دستگاه‌های اجرایی کشوری مرتبط با حوزه فعالیت تشکل حسب مورد (بدون حق رأی).
۱۱- نماینده اتاق اصناف ایران به انتخاب رئیس (بدون حق رأی).
۱۲- نماینده تشکل‌های ملی دارای پروانه به انتخاب آنها (بدون حق رأی).
ب- کارگروه استانی:
۱- معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری (دبیر).
۲- مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان.
۳- مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان.
۴- مدیرکل جهاد کشاورزی استان.
۵- مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان.
۶- مدیرکل ورزش و جوانان استان.
۷- نماینده رئیس کل دادگستری استان (بدون حق رأی).
۸- نماینده فرماندهی انتظامی استان به انتخاب فرماندهی (بدون حق رأی).
۹- نماینده فرماندهی سپاه استان به انتخاب فرماندهی (بدون حق رأی).
۱۰- نماینده دستگاه یا دستگاه‌های اجرایی استانی مرتبط با حوزه فعالیت تشکل حسب مورد (بدون حق رأی).
۱۱- نماینده اتاق اصناف استان به انتخاب رئیس (بدون حق رأی).
۱۲- نماینده تشکل‌های استانی دارای پروانه به انتخاب آنها (بدون حق رأی).
تبصره۱- اعضای موضوع جزء (۱۲) بندهای (الف) و (ب) مطابق دستورالعمل صادره از سوی وزیر کشور حداکثر ظرف یک سال از تاریخ لازم‌الاجراشدن قانون در سطح استان به استانداری و در سطح ملی به وزارت کشور معرفی می‌شوند. کارگروه تا تاریخ مزبور بدون حضور نمایندگان فوق‌الذکر تشکیل شده و فعالیت خواهد نمود.
تبصره۲- اعضای موضوع اجزای (۱۱) و (۱۲) بندهای (الف) و (ب) برای مدت دو سال انتخاب می‌شوند و تا معرفی اعضای جدید به کار خود ادامه می‌دهند.
تبصره۳- جلسات کارگروه با حضور حداقل هفت نفر از اعضاء که پنج نفر از آنها دارای حق رأی هستند، رسمیت می‌یابد و تصمیمات آن از جمله صدور پروانه با رأی اکثریت مطلق اعضای حاضر و دارای حق رأی، معتبر است.
تبصره ۴- دبیرخانه کارگروه‌های کشوری و استانی، با استفاده از نیروی انسانی و امکانات موجود تشکیلات اجرایی کارگروه می‌باشد که به ترتیب در محل وزارت کشور و استانداری‌ها زیر نظر کارگروه، تشکیل و توسط دبیر اداره می‌شود. معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور به عنوان دبیر کارگروه کشوری و معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری به عنوان دبیر کارگروه استانی، مسؤولیت اجرایی امور محوله را بر عهده دارند. برگزاری جلسات، دعوت از اعضاء، تدوین و ارسال دستور جلسات به اعضاء و ابلاغ نتایج درخواست‌های ارسالی از وظایف دبیرخانه کارگروه است.
تبصره ۵- مقام یا نهاد منصوب‌کننده اعضای کارگروه‌های کشوری و استانی ملزم است که شرط وثاقت و امانت را در هنگام انتصاب اعضای کارگروه از طریق استعلام از مراجع ذی‌صلاح مطابق تشریفات مقرر احراز نماید.
ماده ۵- وظایف کارگروه‌های کشوری و استانی به شرح زیر است:
الف- بررسی شرایط تأسیس و صدور مجوز اولیه و پروانه فعالیت تشکل.
ب- احراز شرایط اعضای ارکان و مسؤولان تشکل.
پ- بررسی و تأیید اساسنامه و تغییرات احتمالی آن.
ت- نظارت بر فعالیت تشکل‌ها مطابق قانون.
ث- بررسی و اتخاذ تصمیم در مورد تخلفات موضوع قانون.
ج- بررسی گزارش‌های مالی و عملکرد سالانه تشکل‌ها.
چ- رسیدگی به گزارش‌های مستند اشخاص حقیقی و حقوقی در رابطه با تشکل‌ها در چهارچوب قانون.
ح- توقیف پروانه فعالیت و معرفی تشکل‌ها به دادگاه ذی‌صلاح جهت انحلال موضوع قانون.
تبصره- نماینده دستگاه اجرایی موضوع جزء (۱۰) بندهای (الف) و (ب) ماده (۴) مکلف است گزارش ارسالی سالانه فعالیت تشکل‌ها را مورد بررسی قرار داده و جمع‌بندی کارشناسی آن را به کارگروه ارائه نماید.
ماده ۶- مجوز اولیه مجوزی موقتی است که برای متقاضیان تأسیس تشکل صادر می‌شود تا اقدامات لازم جهت راه‌اندازی شعب و نمایندگی (برای تشکل‌های ملی)، عضوپذیری، برگزاری مجمع عمومی مؤسس و تحصیل شرایط لازم برای صدور پروانه فعالیت را به انجام رسانده و اسناد و مدارک آن را به کارگروه ارائه نمایند. مدت اعتبار مجوز اولیه شش ماه است و هیئت مؤسس می‌تواند در صورت وجود دلایل موجه و با تأیید کارگروه ذیربط این مدت را تنها برای یک‌بار به مدت سه ماه تمدید نمایند. پس از اتمام مهلت‌های مذکور، مجوز اولیه فاقد اعتبار خواهد بود.
ماده ۷- برای دریافت مجوز اولیه، متقاضیان مکلفند تقاضانامه خود را با امضای حداقل دوسوم اعضای هیئت مؤسس و برحسب محدوده جغرافیایی فعالیت در دبیرخانه کارگروه ذیربط ثبت و نسبت به اخذ شناسه رهگیری اقدام نماید. محدوده جغرافیایی فعالیت براساس حدنصاب مقرر در جداول زیر با پیشنهاد هیئت مؤسس و در چهارچوب شاخص‌های تقسیمات کشوری تعیین می‌شود:
جدول شماره یک: تعداد اعضا و مؤسسین و هیئت مدیره و بازرسان تشکل‌های استانی
جدول شماره دو : تعداد اعضا و مؤسسین و هیئت مدیره و بازرسان تشکل‌های ملی
ماده ۸- متقاضیان تأسیس، عضویت و ارکان تشکل باید دارای شرایط زیر باشند:
الف- اعتقاد به اسلام.
تبصره- اقلیت‌های دینی مذکور در قانون اساسی، صرفاً از شرط اعتقاد به اسلام معافند و سایر شرایط قانونی لازم را باید دارا باشند.
ب- التزام عملی به قانون اساسی و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران.
پ- داشتن تابعیت ایرانی و ترک تابعیت غیرایرانی.
د- داشتن سن حداقل بیست و پنج سال تمام برای اعضای ارکان تشکل و هجده سال تمام برای متقاضیان عضویت.
هـ- داشتن حداقل مدرک دیپلم یا معادل آن برای اعضای ارکان تشکل.
و- عدم محکومیت کیفری مؤثر و عدم محرومیت از حقوق اجتماعی.
ز- دارا بودن مجوز، مدرک یا سابقه کسب یا پیشه یا حرفه یا مهارت یا تخصص مرتبط به صورت مستند.
تبصره- کانون‌های بازنشستگان از حکم این جزء مستثنی هستند.
ح- داشتن کارت پایان خدمت وظیفه عمومی یا کارت معافیت دائمی جهت عضویت آقایان در ارکان تشکل.
ط- عدم وابستگی به احزاب، سازمان‌ها و گروه‌های غیرقانونی و هواداری آنها.
ی- عدم اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان و عدم استعمال آنها.
ک- داشتن وثاقت و امانت برای متقاضیان تأسیس و عضویت در ارکان تشکل.
ماده ۹- مدارک موردنیاز جهت تقاضای صدور مجوز اولیه به شرح زیر است و باید به همراه تقاضانامه، از طریق زیرسامانه موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه به دبیرخانه کارگروه ذیربط ارائه و یک نفر به عنوان نماینده هیئت مؤسس تعیین شود:
۱- اسامی و کاربرگ مشخصات فردی اعضای هیئت مؤسس.
۲- تصویر صفحات شناسنامه و کارت ملی اعضای هیئت مؤسس.
۳- استشهادیه وثاقت و امانت از (۵) نفر از معتمدین وثیق و امین محلی از جمله امام جماعت مساجد، بسیج، اعضای شوراهای اسلامی شهر و روستا و افراد متخصص مرتبط با موضوع فعالیت تشکل.
۴- تصویر مجوز، مدرک یا سابقه کسب یا پیشه یا حرفه یا مهارت یا تخصص اعضای هیئت مؤسس.
تبصره- درخصوص کانون‌های بازنشستگی ارائه حکم بازنشستگی کفایت می‌نماید.
۵- تصویر آخرین مدرک تحصیلی اعضای هیئت مؤسس.
۶- تصویر کارت پایان خدمت یا معافیت دائمی برای آقایان عضو هیئت مؤسس.
۷- گواهی عدم محکومیت کیفری مؤثر.
۸- گواهی عدم اعتیاد.
۹- اساسنامه پیشنهادی.
ماده۱۰- اساسنامه باید حاوی شرایط زیر باشد:
الف- نام کامل تشکل و عنوان اختصاری.
تبصره- تشکل می‌تواند از هر نام و نام اختصاری و نمادی استفاده نماید، مگر اسامی موهن یا مغایر با شئونات دینی، فرهنگی و همچنین عناوینی که منع قانونی دارد و یا توسط دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶ و یا تشکل‌های دیگر مورد استفاده قرار گرفته‌اند و نیز عناوین مشابه آنها که عرفاً به تشخیص کارگروه موجب اشتباه گردد.
ب- اهداف، موضوع و مدت فعالیت و برنامه‌های تشکل برای تحقق اهداف.
ج- نشانی مرکز اصلی و محدوده جغرافیایی فعالیت.
د- نحوه ایجاد شعب و دفاتر نمایندگی.
هـ- ساختار و ارکان به همراه شرح وظایف، نحوه فعالیت، حدود اختیارات و مسئولیت هر رکن به تفکیک و نحوه تعیین و عزل آنها.
و- نحوه تصویب اساسنامه و تغییر و اصلاح آنها و نحوه تصویب دستورالعمل‌های اجرایی و مالی تشکل.
ز- نحوه تأمین منابع مالی.ح- نحوه عضوگیری و شرایط کلی عضویت.
ط- نحوه انحلال و تعیین تکلیف دارایی‌ها پس از انحلال.
ی- نحوه ارائه گزارش‌های عملکرد اجرایی و مالی به اعضای تشکل و نیز بازرسی و حسابرسی مشخص از آنها.
ماده ۱۱- دبیرخانه کارگروه کشوری و استانی، پس از دریافت تقاضانامه و تکمیل مدارک مندرج در ماده (۹) توسط متقاضیان از طریق زیرسامانه موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه، موظف است ظرف مدت یک‌هفته نسبت به اخذ استعلام از قوه‌قضائیه، وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و دستگاه اجرایی مرتبط با تخصص تشکل اقدام نماید.
تبصره ۱- دستگاه‌های استعلام‌شونده موظفند حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ صدور استعلام، نظر قطعی خود را اعلام کنند. اعلامنظر دستگاه‌های استعلام‌شونده باید بدون ابهام و هرگونه قید و شرط و مستند به دلایل قانونی باشد. عدم پاسخ به استعلام در مهلت مقرر، به منزله تأیید است.
تبصره ۲- کارگروه می‌تواند مهلت احراز شرایط برای ثبت و صدور مجوز اولیه را تنها برای یک بار به مدت دو ماه تمدید نماید.
ماده ۱۲- پس از دریافت پاسخ استعلامات و یا اتمام موعد مقرر قانونی، دبیرخانه کارگروه کشوری و استانی موظف است پرونده متقاضیان را برای اتخاذ تصمیم در جلسه کارگروه مطرح و نتیجه را به نماینده هیئت مؤسس ابلاغ نماید.
ماده ۱۳- در صورت عدم احراز شرایط تأسیس، کارگروه موظف است در مدت مقرر دلایل عدم صدور مجوز و یا ردّ تقاضا را به طور مستند و مستدل به اطلاع نماینده هیئت مؤسس برساند. اعضای هیئت مؤسس می‌توانند ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ مراتب اعتراض را به کارگروه اعلام نمایند. کارگروه مکلف است ظرف یک ماه به اعتراض پاسخ دهد. در صورت ردّ مجدد درخواست از سوی کارگروه، اعضای هیئت مؤسس می‌توانند ظرف مهلت سی روز از زمان ابلاغ به دیوان عدالت اداری شکایت کنند. در صورت شکایت شاکی نسبت به تشخیص شرایط، رعایت ضوابط قانونی و تطبیق موضوع و فرایند، شعبه دیوان مکلف است ضمن دریافت دلایل دستگاه استعلام شونده و پس از بررسی موضوع، مبادرت به انشای رأی ماهوی نماید.
ماده ۱۴- درصورت موافقت کارگروه و صدور مجوز اولیه، هیئت مؤسس تشکل باید اقدامات زیر را جهت تحصیل شرایط اخذ پروانه فعالیت انجام دهد و مدارک زیر را به دبیرخانه کارگروه ذیربط ارائه نماید. دبیرخانه موظف است مدارک را برای تأیید و صدور پروانه فعالیت در جلسه کارگروه مطرح و نتیجه را به نماینده هیئت مؤسس ابلاغ نماید.
۱- عضوپذیری و تنظیم مدارک عضویت شامل مشخصات دقیق با درج کدملی و تعداد عضو.
۲- انتشار آگهی دعوت به مجمع عمومی مؤسس و برگزاری مجمع عمومی به منظور تصویب اساسنامه و انتخاب اعضای هیئت مدیره و بازرسان تشکل با هماهنگی کارگروه ذیربط و دعوت کتبی از نماینده کارگروه برای حضور در جلسه مجمع عمومی.
۳- برگزاری جلسه تعیین سمت اعضای هیئت مدیره شامل رئیس هیئت مدیره، نایب رئیس، مدیرعامل، خزانه‌دار و سایر سمت‌های مندرج در اساسنامه.
۴- تأسیس شعب یا نمایندگی برای تشکل‌های ملی با تصویب آن در مجمع عمومی مؤسس و اعلام تعداد آن به کارگروه ذیربط.
تبصره- دبیرخانه موظف است مدارک را برای تأیید و صدور پروانه فعالیت در جلسه کارگروه مطرح و نتیجه را به نماینده هیئت مؤسس ابلاغ نماید.
ماده ۱۵- مجوز اولیه تأسیس جهت راه‌اندازی و تحصیل شرایط برای صدور پروانه فعالیت و برگزاری مجمع عمومی مؤسس جهت تصویب اساسنامه بوده و اعتبار دیگری ندارد.
تبصره ۱- هیئت مؤسس موظف است ظرف شش ماه از تاریخ صدور مجوز اولیه نسبت به تشکیل مجمع عمومی مؤسس جهت تصویب اساسنامه اقدام نماید، در غیراین صورت مجوز اولیه تأسیس، باطل می‌شود.
تبصره ۲- هیئت مؤسس می‌تواند در صورت وجود دلایل موجه و با تأیید کارگروه این مهلت را تنها برای یک بار به مدت سه ماه تمدید کند.
تبصره ۳- تا زمانی که تشکل، پروانه فعالیت را دریافت ننموده است حق هیچ‌گونه فعالیتی ندارد.
ماده ۱۶- پروانه فعالیت تشکل‌های استانی یا ملی در صورت ارائه اسناد مبنی بر تأیید برگزاری مجمع عمومی با حضور حداقل دوسوم اعضای تشکل و تصویب اساسنامه مطابق شرایط قانونی توسط نماینده کارگروه حاضر در جلسه مجمع عمومی و عدم ارتکاب تخلف از مفاد قانون صادر یا تمدید می‌گردد.
تبصره ۱- در صورتی که کارگروه ظرف سه ماه پس از تأیید اسناد برگزاری مجمع عمومی توسط تشکل و اسناد مربوط به تعداد اعضا و تأسیس دفتر حسب مورد، به هر دلیلی پروانه فعالیت را صادر نکند، دبیر موظف است ظرف یک ماه پس از انقضای مهلت، پروانه فعالیت نهایی را در صورت وجود شرایط، صادر کند.
تبصره ۲- در صورت عدم احراز شرایط صدور پروانه فعالیت، نتیجه درخواست مستند و مستدل به صورت کتبی به متقاضیان اعلام می‌شود. متقاضیان پروانه فعالیت می‌توانند ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ نظر کارگروه، به دبیرخانه کارگروه اعتراض خود را ارسال نمایند. در صورت اعتراض، کارگروه موظف است حداکثر ظرف سه ماه نسبت به اعتراض متقاضیان پروانه فعالیت رسیدگی و اعلام نظر کند. در صورت ردّ درخواست اعتراض از سوی کارگروه، تشکل‌ها می‌توانند ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ نتیجه اعتراض، در دیوان عدالت اداری طرح شکایت نمایند.
تبصره ۳- در صورت عدم احراز شرایط صدور پروانه فعالیت، مجوز اولیه صادر شده باطل می‌شود و هیئت مؤسس حق هیچ‌گونه فعالیتی تحت عنوان مجوز اولیه مذکور را ندارد.
ماده ۱۷- پس از تأیید مدارک و اعلام موافقت کارگروه با اساسنامه و صدور پروانه فعالیت تشکل، دبیرخانه کارگروه موظف است دو نسخه اساسنامه مصوب، صورتجلسه مجمع عمومی، صورتجلسه تعیین سمت و مشخصات مدیران و بازرسان تشکل را با هزینه تشکل برای ثبت به روزنامه‌رسمی کشور ارسال نماید. پیگیری ثبت اساسنامه در اداره‌کل ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیرتجاری و به تبع شناسایی به عنوان شخصیت حقوقی بر عهده تشکل است و باید یک نسخه آگهی تأسیس، آگهی ثبت شخصیت حقوقی و روزنامه رسمی کشور را به دبیرخانه کارگروه ذیربط ارائه نماید.
تبصره- پس از ارائه اسناد مربوط به ثبت شخصیت حقوقی تشکل به دبیرخانه کارگروه ذیربط، پروانه فعالیت توسط دبیر صادر می‌شود .
ماده ۱۸- کلیه تشکل‌ها موظفند تغییرات مربوط به اساسنامه، اعضای ارکان و صورت جلسات برگزاری مجامع عمومی خود را به کارگروه اعلام نمایند. در صورتی که کارگروه تغییرات صورت‌گرفته را مغایر قانون تشخیص داد، لازم است با ارائه دلایل و استنادات قانونی، اصلاح آن را از تشکل درخواست نماید. تشکل موظف به رفع ایرادات مزبور می‌باشد. در صورت عدم تأمین نظر کارگروه، پروانه فعالیت تشکل توقیف می‌شود و رفع آن منوط به انجام اصلاحات مورد نیاز است.
تبصره- عضویت همزمان یک فرد در ارکان بیش از یک تشکل اعم از استانی یا ملی (به جز مجمع عمومی) ممنوع می‌باشد.
ماده ۱۹- مدت تصدی اعضای هیئت مدیره دو سال است. هیئت مدیره تشکل مکلف است حداقل سه ماه قبل از پایان دوره تصدی خود، اقدامات لازم را برای برگزاری مجمع عمومی و انتخاب اعضای جدید هیئت مدیره به عمل آورد، به‌گونه‌ای که تا پایان دوره اعتبار هیئت مدیره، انتخاب مدیران جدید تشکل انجام شده باشد .
تبصره- درصورت عدم اقدام هیئت مدیره جهت برگزاری مجمع عمومی، بازرس یا بازرسان و یا یک چهارم از اعضای تشکل می‌توانند با هماهنگی دبیرخانه کارگروه ذیربط، نسبت به انجام دعوت از اعضا برای تشکیل مجمع عمومی اقدام نمایند.
ماده ۲۰- مجامع عمومی تشکل‌های ملی که دارای بیش از (۱۰۰۰) نفر عضو هستند، در دو مرحله به شرح زیر برگزار خواهد شد:
الف- مرحله اول شامل انتخاب نمایندگان اعضای شعب و نمایندگی‌ها.
ب- مرحله دوم شامل برگزاری مجمع عمومی تشکل با حضور نمایندگان منتخب شعب و نمایندگی‌های استانی.
تبصره ۱- هیئت مدیره تشکل یا رکن برگزارکننده مجمع عمومی مکلف است حداقل دو ماه قبل از برگزاری مجمع عمومی، اقدامات لازم جهت برگزاری مجامع شعب و نمایندگی‌های استانی را به عمل آورده و حداقل یک هفته قبل از برگزاری مجمع عمومی، موضوع را به صورت کتبی به دبیرخانه کارگروه ذیربط اعلام کند و هماهنگی لازم برای حضور نماینده کارگروه در مجمع عمومی را به عمل آورد.
تبصره ۲- هریک از شعب و نمایندگی‌های استانی تشکل‌های ملی، باید تعداد دو نفر از بین اعضای خود انتخاب و به عنوان نماینده منتخب به مجمع عمومی تشکل معرفی نمایند. در صورتی که تعداد اعضای یک شعبه یا نمایندگی استانی بیش از (۲۰۰) نفر باشد، به ازای هر (۲۰۰) نفر بعدی، یک نماینده افزایش خواهد یافت.
تبصره ۳- تشکل می‌تواند مطابق اساسنامه، برگزاری مجامع عمومی خود را به صورت الکترونیک پیش‌بینی نماید. دستورالعمل نحوه برگزاری مجامع الکترونیک و نحوه نظارت بر آن ظرف سه ماه از تاریخ لازم‌الاجراشدن این آیین‌نامه توسط وزیر کشور تصویب و ابلاغ می‌شود.
ماده ۲۱- سازمان برنامه و بودجه کشور موظف است هزینه‌های جاری و نظارتی دبیرخانه کارگروه کشوری و کارگروه‌های استانی را در بودجه سالیانه وزارت کشور و استانداری‌ها پیش‌بینی نماید.
فصل سوم: حقوق و تکالیف
ماده ۲۲- تشکل‌ها پس از دریافت پروانه فعالیت و ثبت آن در چهارچوب قوانین و مقررات کشور، از حقوق زیر برخوردار می‌شوند:
الف- مشاوره، اظهارنظر و ارائه پیشنهاد و راهکار به دستگاه‌های اجرایی در فرایند برنامه‌ریزی مراجع دولتی و عمومی غیردولتی در سطوح استانی یا ملی حسب مورد متناسب با تخصص و موضوع فعالیت تشکل.
تبصره- دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری مکلفند در فرایند وضع مقررات عام‌الشمول، حسب مورد نظرات و پیشنهادات تشکل‌های صنفی- تخصصی مربوط به موضوع را (در صورت ارائه) دریافت نمایند.
ب- پیگیری و مطالبه حقوق در مسایل حوزه تخصصی تشکل از دستگاه‌های ذیربط.
ج- ارائه خدمات حسب تخصص و حوزه فعالیت به اعضای تشکل.
د- انعقاد تفاهم‌نامه همکاری با اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از دولتی و غیردولتی در چهارچوب صلاحیت خود.
هـ- ارائه خدمات آموزشی و انتشار نشریه و ایجاد تارنما (وب سایت) و استفاده از سایر ابزارهای اطلاع‌رسانی و محصولات فرهنگی، آموزشی و پژوهشی با رعایت قوانین و مقررات مربوط در حوزه تخصصی خود.
تبصره- تشکل‌های متقاضی نشریه الکترونیکی یا مکتوب می‌توانند درخواست خود را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای صدور مجوز ارسال کنند. وزارت مزبور موظف است پس از دریافت تقاضا حداکثر ظرف سه ماه نسبت به صدور مجوز یا ارائه دلایل عدم صدور مجوز مطابق قوانین و مقررات اقدام کند. در صورت عدم صدور مجوز، تشکل‌ها می‌توانند به دیوان عدالت اداری شکایت نمایند.
و- حق دادخواهی در مراجع قضایی و شبه قضایی.
ماده ۲۳- منابع درآمدی تشکل‌ها عبارتند از:
الف- حق عضویت اعضاء.
ب- کمک‌ها و هدایای نقدی و غیرنقدی اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی یا غیرایرانی با مجوز کارگروه، وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و وزارت امورخارجه.
ج- وجوه حاصل از فعالیت‌های قانونی انجام‌شده در چهارچوب موضوع فعالیت، اهداف و اساسنامه.
تبصره ۱- هرگونه استفاده تشکل‌ها از منابع و امکانات دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری و موضوع ماده (۲۹) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۹۵ ممنوع است. کانون‌های بازنشستگان از حکم این تبصره مستثنی هستند و تابع قوانین و مقررات مربوط می‌باشند.
تبصره ۲- تشکل‌ها موظفند منابع مالی خود را با رعایت این قانون در اساسنامه تعیین کنند و کلیه دریافتی‌ها و پرداختی‌های خود را از طریق حساب بانکی انجام دهند و عملکرد مالی خود را در دفاتر مالی مربوط ثبت کنند.
فصل چهارم- نظارت
ماده ۲۴- کارگروه موظف است ضمن دریافت و بررسی گزارش عملکرد مالی و اجرایی سالیانه تشکل، نسبت به نظارت دوره‌ای بر عملکرد (ازجمله صورت‌های مالی و برخورداری از شرایط قانونی)، در محل تشکل اقدام و نتیجه را در جلسه کارگروه مطرح نماید.
ماده ۲۵- ارتکاب هر یک از رفتارهای زیر توسط تشکل‌ها در صورت احراز توسط کارگروه، تخلف محسوب می‌شود:
الف- نقض مبانی دین مبین اسلام و تبلیغ و فعالیت علیه موازین اسلامی از جمله نشر مطالب الحادی و اهانت به مقدسات مذهبی؛
ب- هرگونه فعالیتی که مخل آزادی، استقلال، تمامیت ارضی و وحدت ملی، منافع ملی و مصالح جمهوری اسلامی ایران و نظم عمومی باشد از جمله جرم‌های ضد امنیت داخلی و خارجی کشور، انتشار و افشای اسناد طبقه‌بندی‌شده، اجتماع و تبانی برای ارتکاب جرم‌ها و غصب عناوین و مشاغل.
پ- اعمال خلاف قانون اساسی و نقض حقوق ملت از جمله ایراد تهمت، افترا، شایعه‌پراکنی، آموزش و ترویج خشونت و هر نوع اعمال منافی عفت.
ت- عدم رعایت اساسنامه.
ث- ارائه آثار غیرعلمی و خارج از حوزه صنفی- تخصصِی موضوع اساسنامه.
ج- عدم ثبت درآمدها و منابع تأمین آن و مصارف و هزینه‌ها.
چ- عدم ارائه دفاتر مالی به کارگروه و عدم مطابقت درآمدها و هزینه‌ها با قوانین و مقررات کشور.
تبصره ۱- در صورتی که رفتار ارتکابی صرفاً ماهیت تخلف داشته باشد، کارگروه وفق قانون به آن رسیدگی و اقدام به صدور رأی می‌نماید، اما چنانچه رفتار ارتکابی مصداق یکی از جرائم باشد، کارگروه مکلف است مراتب را جهت رسیدگی به مرجع قضایی صالح ارسال کند. در صورت صدور رأی مبنی بر برائت یا محکومیت قطعی نسبت به عنوان مجرمانه توسط مرجع قضایی، کارگروه فاقد صلاحیت رسیدگی به این عنوان خواهد بود اما صرفاً چنانچه این رفتار واجد وصف متخلفانه به غیر از عناوین مجرمانه رسیدگی‌شده در مرجع قضایی باشد، کارگروه صالح به رسیدگی است. مراجع قضایی مکلفند آرای قطعی خود را به کارگروه ارسال کنند.
تبصره ۲- تشکل‌ها مکلفند ارتباطات خود با سفارتخانه‌ها، نمایندگی تشکل‌های کشورهای خارجی و بین‌المللی را با اطلاع وزارت کشور، وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و أخذ مجوز از وزارت امورخارجه و دستگاه اجرایی مرتبط حسب مورد در چهارچوب منافع ملی و امنیت ملی انجام دهند. دریافت هرگونه کمک از اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی و دولت‌های بیگانه و سازمان‌های بین‌المللی صرفاً با اطلاع و کسب مجوز از کارگروه، وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و وزارت امورخارجه امکان‌پذیر است.
تبصره ۳- فعالیت تشکل‌های موضوع قانون خارج از اهداف احزاب سیاسی موضوع بند (۱) ماده (۱) قانون نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی مصوب ۱۳۹۴ می‌باشد. انجام هرگونه فعالیت سیاسی از سوی تشکل‌ها ممنوع بوده و در صورت ارتکاب، پروانه فعالیت تشکل توقیف می‌گردد.
ماده ۲۶- در صورتی که تشکل‌ها مرتکب تخلفات مذکور در ماده فوق شوند، کارگروه متناسب با موارد تخلف یک یا چند مورد از موارد زیر را اعمال می‌کند:
الف- تذکر شفاهی و مهلت یکماهه برای اصلاح وضعیت.
ب- تذکر کتبی با ذکر دلیل و تعیین تخلف و مهلت یکماهه برای اصلاح.
پ- تعلیق فعالیت تشکل حداکثر به مدت سه ماه.
ت- توقیف پروانه به مدت سه ماه تا یک سال.
ث- توقیف پروانه فعالیت و تقاضای انحلال از دادگاه صالح.
تبصره ۱- کارگروه موظف است قبل از اتخاذ تصمیم از نماینده تشکل مربوط جهت ارائه توضیحات دعوت نماید.
تبصره ۲- تصمیم کارگروه بجز تقاضای انحلال، ظرف سی روز پس از ابلاغ توسط دبیرخانه کارگروه، قابل شکایت در دیوان عدالت اداری است.
ماده ۲۷- انحلال و خاتمه فعالیت تشکل به دو صورت زیر است:
الف- انحلال اختیاری مطابق شرایط مقرر در اساسنامه.
ب- انحلال به موجب رأی دادگاه صالح.
تبصره ۱- در مواردی که مفاد اساسنامه برای تأسیس و یا تعیین اعضای ارکان تشکل در مدت دو سال اجرا نشود و یا پروانه تشکل به موجب تصمیم و رأی کارگروه توقیف شود، کارگروه موظف است موضوع را جهت انحلال به دادگاه صالح ارجاع نماید.
تبصره ۲- درصورت انحلال تشکل، ضمن آگهی انحلال در روزنامه رسمی توسط وزارت کشور یا استانداری حسب مورد، امور مربوط به تصفیه اموال آن با رعایت حقوق دولت و اشخاص، زیر نظر دادگاه محل استقرار دفتر تشکل با حضور نماینده وزارت کشور یا استانداری حسب مورد و نماینده دادستان مطابق اساسنامه انجام می‌شود.
تبصره ۳- پس از توقیف پروانه یا انحلال تشکل، هر نوع فعالیت با عنوان تشکل مزبور جرم بوده و مرتکب به یکی از مجازات‌های تعزیری درجه شش موضوع ماده (۱۹) قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ به استثنای مجازات حبس محکوم می‌شود.
ماده ۲۸- هرگونه بهره‌برداری از تشکل‌ها در جهت اهداف غیرتخصصی و غیرمرتبط با اساسنامه آنها توسط دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری ممنوع است. در صورت تخلف از این ماده، دادستان مکلف است ضمن صدور دستورات لازم جهت جلوگیری از اقدامات مزبور، موضوع را از طریق مراجع صالح قضایی پیگیری نماید. مرتکب به مجازات موضوع ماده (۵۷۶) کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) مصوب ۱۳۷۵ محکوم می‌شود.
ماده ۲۹- تشکل‌های دارای مجوز فعالیت موظفند ظرف یک سال از تاریخ لازم‌الاجراشدن قانون، وضعیت خود را با شرایط مندرج در قانون، تطبیق دهند و گزارش آن را به کارگروه ذیربط ارسال نمایند. در صورت تأیید اقدامات تشکل از سوی کارگروه مربوط، پروانه فعالیت تشکل تمدید می‌شود. کارگروه ذیربط در صورت وجود دلایل موجه می‌تواند مدت مقرر در این ماده را حداکثر برای شش ماه تمدید نماید.
ماده ۳۰- ارائه درخواست تطبیق وضعیت بر عهده هیئت مدیره و در صورت عدم اقدام لازم از سوی آنان بر عهده بازرسان تشکل است. درصورت عدم اقدام هیئت مدیره و یا بازرسان تشکل، درخواست ارائه‌شده از سوی یک چهارم اعضای تشکل ملاک عمل قرار می‌گیرد.
تبصره- درصورت عدم اقدام جهت تطبیق وضعیت ظرف مهلت مقرر در قانون، پروانه فعالیت قبلی تشکل لغو می‌شود.
ماده ۳۱- پس از اعلام موافقت کارگروه ذیربط با تطبیق وضعیت تشکل و تصویب طرح جدید اساسنامه در مجمع عمومی فوق‌العاده، تشکل موظف است نسبت به برگزاری جلسه مجمع عمومی عادی به‌طور فوق‌العاده به منظور انتخاب اعضای جدید هیئت مدیره و بازرسان اقدام نماید.
تبصره- درخصوص تشکل‌هایی که تا زمان لازم‌الاجراشدن این آیین‌نامه اقدام به انتخاب اعضای هیئت مدیره و بازرسان نموده‌اند، درصورت موافقت مجمع عمومی فوق‌العاده با انتخابات مذکور، نیازی به برگزاری مجمع عمومی عادی به‌طور فوق‌العاده تا زمان پایان مدت تصدی مندرج در اساسنامه نخواهد بود.
ماده ۳۲- تعاونی‌ها از قبیل تعاونی‌های اعتباری، تولید و مصرف موضوع قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران؛ سازمان‌ها و اتحادیه‌های صنفی و حرفه‌ای مانند اتحادیه‌های صنفی موضوع قانون نظام صنفی کشور، سازمان‌های نظام پزشکی، دامپزشکی، مهندسی ساختمان، پرستاری، روانشناسی و مشاوره و مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، احزاب و تشکل‌های سیاسی که براساس قانون نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی تشکیل شده یا می‌شوند، کانون‌ها و سازمان‌های دانشجویی و دانش‌آموزی مانند انجمن‌های علمی دانشجویی، انجمن‌های اسلامی و کانون‌های فرهنگی دانشجویی؛ تشکل‌های کارگری و کارفرمایی موضوع فصل ششم قانون کار، انجمن‌های علمی دارای مجوز از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مؤسسات و تشکل‌های فرهنگی، هنری و ادبی اعم از عضوپایه و غیر آن و همچنین مؤسسات فرهنگی که بر اساس ضوابط و مقررات تأسیس مراکز، مؤسسات، کانون‌ها و انجمن‌های فرهنگی و نظارت بر فعالیت آنها (مصوب ۱۳۷۵ شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با اصلاحات بعدی) تشکیل شده یا می‌شوند، هیئت‌های مذهبی، هیئت‌های امنای مساجد، حسینیه‌ها، بقاع متبرکه و موقوفات، باشگاه‌ها و هیئت‌های ورزشی، مراکز ترک اعتیاد، مؤسسات تجاری و انتفاعی، سازمان‌های مردم نهاد و مؤسسات موضوع بندهای (۱) تا (۱۲) ماده (۲۶) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب ۱۳۸۰ از شمول این آیین‌نامه مستثنی هستند.
ماده ۳۳- کارگروه نمی‌تواند با ثبت تشکل‌های موازی که به موجب موارد مستثنی‌شده در ماده (۳۲) تحت نظارت دستگاه‌های ذیربط تأسیس می‌شوند، موافقت نماید.تبصره- چنانچه تشکلی در سطح ملی یا استانی موازی با موارد مستثنی‌شده در ماده (۳۲) قبلاً از سوی نهادهای دیگر به غیر از دستگاه‌های عضو کارگروه به ثبت رسیده باشد، با پیشنهاد دستگاه ذیربط، کارگروه موظف است ضمن توقف فعالیت تشکل، اقدامات لازم جهت انحلال آن را در چهارچوب قانون به عمل آورد.
ماده ۳۴- آیین‌نامه اجرایی واحدهای صنفی موضوع قانون فعالیت احزاب موضوع تصویب‌نامه شماره ۶۲۸۲/ت۹۵ مورخ ۱۳۶۸/۲/۲۴ لغو می‌گردد.
معاون اول رئیس جمهور- محمد مخبر
